Viết - trên Internet
Việc “Viết trên Internet” đòi hỏi 2 loại kỹ năng...
Khi nào thì nên bắt đầu quảng cáo cho blog? Khi blog đã có 1 số lượng bài chất lượng nhất định, hay cứ có bài tốt là quảng cáo dù mới ở giai đoạn đầu?
Đây là 1 câu hỏi rất hay mình nhận được sau khi dạy xong bài Quảng Cáo (Đi Tìm Độc Giả) ở Writing On The Net #6.
(“Quảng cáo” ở đây đơn giản là bạn TỰ CHIA SẺ bài viết trên blog của mình cho người khác. Chứ không phải trả tiền chạy ads.)
Câu trả lời của mình là:
Hãy tập quảng cáo bài viết của bạn sớm nhất có thể.
Tại sao?
Việc “Viết trên Internet” đòi hỏi 2 loại kỹ năng:
Kỹ năng “viết” và
Kỹ năng “trên Internet”.
Kỹ năng “viết” bao gồm các kỹ năng nhỏ khác như đi tìm, lưu trữ, và đóng gói ý tưởng, lên bố cục, lựa chọn tư liệu, formatting…
Kỹ năng “trên Internet” bao gồm các kỹ năng nhỏ khác như xây dựng website, phân phối nội dung, xin feedback từ người đọc hay đồng môn, phân tích dữ liệu để cải thiện…
1 người viết trên Internet - 1 Blogger muốn đi lâu và xa cần học cách làm chủ cả 2 kỹ năng này.
Chỉ tập trung vào kỹ năng “viết”, và nghĩ rằng bài viết của mình hay thì ắt sẽ có người đọc kéo đến, theo mình là 1 kỳ vọng không thực tế. Mình biết đủ nhiều người viết rất hay nhưng tác phẩm vẫn không có ai đọc.
Mặt khác, chỉ tập trung vào kỹ năng “trên Internet”, và nghĩ rằng mình không cần nỗ lực để cải thiện kỹ năng viết của mình, là con đường nhanh nhất để đến với “creative burnout”. Việc liên tục quảng cáo những tác phẩm chính mình còn không tự hào sẽ khiến bạn chán nản và kiệt sức với sáng tạo.
Nên phát triển cả 2 kỹ năng song song.
Phản đề
Mình đoán là sẽ có bạn sẽ chỉ ra vài người viết nổi trên mạng mà bạn nghĩ không quan tâm đến kỹ năng “trên Internet” để lý luận rằng: “Cứ tập trung vào viết hay và đều, người đọc sẽ đến.”
Nhưng đó là “Thiên kiến tồn tại” (survivorship bias): bạn nhìn thấy 1% thành công khi áp dụng phương pháp này và nghĩ đó là quy luật. Trong khi 99% những người chỉ tập trung vào kỹ năng “viết”, và có thể viết rất hay (theo một tiêu chuẩn nào đấy), thì bạn còn không biết đang ngồi ở xó xỉnh nào trên Internet.
Vì họ đâu có “luyện tập” đưa tác phẩm của mình tới nhiều người đọc hơn. Họ không ở “trên Internet”.
Và nhiều khi, những cây viết nổi lên chỉ nhờ “viết hay và đều”, chắc chắn cũng cần rất nhiều may mắn để được phát hiện giữa một biển content rộng lớn, càng ngày càng bão hòa.
Được 1 blogger nổi tiếng nhắc đến
Một bạn đọc forward nhầm newsletter cho cả công ty
Được mẹ share bài vào 1001 groups khác nhau
…
Yếu tố “may mắn” này, chúng ta sẽ không thể nhìn thấy được.
Thành công khi viết trên Internet, theo định nghĩa của mình là:
Viết ra được những thứ mình nghĩ, theo cách mình muốn viết,
và tạo ra giá trị cho nhiều người đọc.
Với định nghĩa này, để thành công khi viết trên Internet, bạn cần 3 yếu tố: kỹ năng viết, kỹ năng trên Internet, và một chút may mắn.
Bạn kiểm soát được 2 thứ đầu tiên. Phần còn lại, chỉ biết cầu nguyện thôi.
Tóm lại là
“Cơ bắp viết” là 1 thứ mình thấy các bạn newbie không bao giờ ngại tập luyện.
Nhưng “cơ bắp trên Internet” thì có. Mọi người sợ việc “quảng cáo bài viết của mình”.
Nên mình sẽ không bảo các bạn phải hết sợ nó :)
Bạn không cần phải quảng cáo bài viết cho “nhiều người nhất có thể” nếu bạn chưa thoải mái/tự tin.
Nhưng, bạn cần phải chia sẻ nó với ít nhất là 1 người khác.
Viết trên Internet không phải chỉ để dành cho mình. (Nếu chỉ dành cho mình thì hãy viết nhật ký.)
Viết trên Internet là tạo ra giá trị cho người khác.
Bạn có thể chia sẻ nó với 1 người bạn thân, 1 người mentor, 1 nhóm bạn viết cùng mà bạn tin tưởng.
Điều quan trọng ở đây là rèn luyện việc chia sẻ sản phẩm của mình và xin feedback để cải thiện.
1 blogger chỉ tập viết cũng giống như 1 gymer chỉ tập tay vậy - rất mất cân đối.
Hãy rèn luyện cả cơ bắp “viết” lẫn cơ bắp “trên Internet”.
Bạn có thể đọc thêm cách James Clear rèn luyện cơ bắp "trên Internet" 👇