Quan điểm và Giả thuyết
Quan điểm được sinh ra để được bảo vệ. Giả thuyết được sinh ra để bị tấn công.
Fuong là sếp của mình ở MỞ, một người rất được lòng đồng nghiệp và học sinh. Với mình, sự quý mến mọi người dành cho Fuong chắc chắn không đến từ việc Fuong né tránh nói về những chủ đề gây tranh cãi, mà đến từ cách Fuong tiếp cận những chủ đề này. Cách tiếp cận được gói trọn trong 2 chữ “giả thuyết” mình sẽ phân tích trong bài viết này.
Nếu có cơ hội tiếp xúc với Fuong, bạn sẽ để ý thấy Fuong rất hay nói “Giả thuyết của em là… Không biết mọi người có nghĩ thế không?”.
So với việc nói “Quan điểm của em là…”, cách nói của Fuong có 2 tác động tích cực lên cả người nói và người nghe mà khi viết bài này mình mới nhận ra:
Thứ nhất, về phía người nói, dùng từ “giả thuyết” giúp mình sẵn sàng lắng nghe và dễ dàng nhận sai hơn. Thứ hai, về phía người nghe, khi nghe thấy từ “giả thuyết”, người đối thoại cùng mình sẵn sàng chia sẻ thật lòng hơn.
Tại sao? Giả thuyết của mình là:
Từ “giả thuyết” làm giảm đi sự chắc chắn và tính sở hữu cá nhân rất nặng mà từ “quan điểm” mang theo. Vì thế, khi người ta tấn công giả thuyết, mình không cảm thấy họ đang tấn công mình. Khi mình biết cảm xúc của bản thân đã được bảo vệ an toàn, mình mới có thể tranh luận dựa trên logic nhiều hơn.
Lý thuyết là: muốn học bất cứ cái gì, việc đầu tiên cần làm là hạ thấp cái tôi xuống và chấp nhận rằng ai cũng có thể sai, đặc biệt là mình. Có sai thì mới có học.
Thực tế là: cái tôi bị hạ thấp không có nghĩa là chúng ta không cảm thấy tổn thương khi quan điểm cá nhân bị chứng minh là sai (đặc biệt là sai công khai trên mạng xã hội). Cãi nhau với các bạn trên mạng thua, biết là mình sai và đang tốt lên, nhưng mình vẫn buồn bome =))
Vì thế, chúng ta cần (1) giúp người học hiểu được lý thuyết về hạ thấp cái tôi trong con đường đi học và (2) tạo ra môi trường học tập thúc đẩy tranh luận lành mạnh.
Với mình, 3 nền tảng của một môi trường tranh luận lành mạnh bao gồm (1) sự an toàn về mặt cảm xúc, (2) sự rành mạch về mặt logic, và (3) sự tự do để thay đổi quan điểm.
Tranh luận xong mà 2 bên dù bất đồng vẫn có thể bắt tay, mời nhau làm miếng bánh uống miếng nước, hiểu hơn về lý do đứng đằng sau quan điểm của đối phương, và thay đổi quan điểm của mình nếu được thuyết phục. Đó là tranh luận lành mạnh.
Chỉ tiếc là, môi trường tranh luận mà mạng xã hội tạo ra thường thiếu đi cả 3 yếu tố này. Cãi nhau lôi cả tổ tiên vào, thay đổi quan điểm thì bị kêu là ba phải, block rồi xóa comment… Một môi trường không lành mạnh cho việc tranh luận và học hỏi.
May là, nếu cố gắng, bạn vẫn có thể kiến tạo một môi trường an toàn, logic, và tự do. Một trick mình mách các bạn hôm nay là hãy dùng từ “giả thuyết” thay cho “quan điểm” bất cứ khi nào bạn có thể. Hãy mời mọi người tham gia vào cuộc thảo luận về giả thuyết của bạn. Và cũng đừng quên bảo vệ cảm xúc của mình. Có vui khi học, thì mới học dài hơi được!
Quan điểm sinh ra để được bảo vệ. Giả thuyết sinh ra để bị tấn công.
Quan điểm thất thủ thì bạn thua trên trường Teen. Giả thuyết thất thủ thì bạn thắng trên đường học.
Cho bạn chọn cuộc chiến của mình =)
Recommendations:
Fuong chuẩn bị khai giảng khóa học “Học Cách Học” ngày 31 tháng 7 tới, đi tìm câu trả lời cho câu hỏi “Làm thế nào để trở thành một người học trọn đời?”. Bạn còn 2 ngày để đăng ký tại đây: https://lu.ma/howtolearn
Mình cũng dạy blogging. Đăng ký danh sách chờ “Writing on The Net” cohort #2 tại đây: https://bit.ly/WoTN-Waitlist
Cuối cùng, nếu bạn thích những gì mình đang đọc, hãy chia sẻ newsletter này với một người bạn của mình nhé :D
Nhớ subscribe newsletter của mình để không miss blog nào vì thuật toán Facebook!